“Theo đuổi đam mê, thành công sẽ theo đuổi bạn” là một câu nói truyền cảm hứng quen thuộc, nhưng liệu có phải đam mê nào cũng xứng đáng để bạn đánh đổi mọi thứ? Cùng Trang Mía và WeBetter đi sâu vào tìm câu trả lời dưới góc độ khoa học nhé.
1. Giới thiệu: Có nên từ bỏ tất cả để theo đuổi đam mê?
Nếu quá vội vàng, chúng ta dễ rơi vào tình trạng đuổi theo những thứ tạm thời, bỏ qua những yếu tố quan trọng như năng lực và giá trị cốt lõi của bản thân.
Điều này không chỉ là cảm hứng mà cần được xem xét dựa trên khoa học não bộ và hành vi. Đam mê là một phần quan trọng của cuộc sống, nhưng để thành công, bạn cần thấu hiểu bản thân và lựa chọn đúng cách. Hãy cùng Trang Mía và WeBetter phân tích xem khi nào bạn nên theo đuổi đam mê, và khi nào cần cân nhắc lại.
2. Phân biệt đam mê thực sự và đam mê tạm thời
Đam mê thực sự không phải là cảm xúc bốc đồng mà được xây dựng dựa trên sự kết hợp giữa sở thích cá nhân, thế mạnh của bạn, và nhu cầu của xã hội. Theo nghiên cứu từ khoa học não bộ, khi bạn làm việc trong vùng giao thoa này, dopamine – chất dẫn truyền thần kinh liên quan đến cảm giác hài lòng – sẽ được sản sinh đều đặn, giúp bạn duy trì động lực lâu dài.
Ngược lại, đam mê tạm thời chỉ mang lại sự hứng thú ngắn hạn, dễ mất đi khi bạn gặp khó khăn hoặc không nhìn thấy giá trị thực tế. Một ví dụ là việc chạy theo xu hướng mà không cân nhắc xem nó có phù hợp với năng lực của mình hay không.
Ví dụ thực tế: Một người yêu thích nghệ thuật nhưng chưa có kỹ năng hội họa hoặc chưa hiểu rõ thị trường sẽ dễ dàng nản chí khi không nhận được sự ủng hộ từ xã hội. Đó là khi đam mê tạm thời bị đánh bại bởi thực tế khắc nghiệt.
3. Các yếu tố đánh giá một đam mê có đáng theo đuổi không
Nếu bạn đang phân vân có nên theo đuổi đam mê của mình, hãy tự trả lời những câu hỏi sau để đánh giá liệu đam mê đó có thực sự bền vững và đáng giá.
a) Đam mê có thực sự khiến bạn yêu thích và duy trì lâu dài không? Đam mê thực sự không chỉ là niềm vui ngắn hạn mà là nguồn động lực bạn có thể duy trì ngay cả khi gặp thử thách. Sự yêu thích sâu sắc này giúp kích thích não bộ tiết ra dopamine đều đặn, tạo cảm giác hạnh phúc ngay cả khi bạn đối mặt với khó khăn.
b) Bạn có thế mạnh trong lĩnh vực này không? Chỉ yêu thích thôi thì chưa đủ. Nếu đam mê không đi kèm với năng lực hoặc khả năng phát triển, bạn sẽ nhanh chóng rơi vào cảm giác hụt hẫng. Thế mạnh của bạn là nền tảng để biến đam mê thành giá trị thực tế.
Ví dụ thực tế: Một bạn trẻ yêu thích nấu ăn nhưng thiếu kỹ năng bếp núc chuyên sâu sẽ cần đầu tư học hỏi trước khi biến đam mê này thành sự nghiệp.
c) Đam mê có đáp ứng được nhu cầu xã hội không? Nếu bạn chỉ làm những gì mình yêu thích mà bỏ qua việc cân nhắc nhu cầu của xã hội, đam mê có thể khó phát triển bền vững. Đây chính là lý do tại sao các vòng tròn giao thoa trong ảnh minh họa lại nhấn mạnh đến yếu tố này.
Ví dụ thực tế: Một người yêu thích làm thơ có thể không thành công nếu không tìm được cách tiếp cận đúng đối tượng hoặc ứng dụng thơ ca vào lĩnh vực như giảng dạy, quảng cáo, v.v.
d) Bạn có sẵn sàng trả giá để theo đuổi đam mê không? Theo đuổi đam mê luôn đòi hỏi sự đầu tư về thời gian, tài chính, và cả cảm xúc. Đôi khi bạn sẽ phải đánh đổi những thú vui hiện tại để đạt được giá trị lâu dài.
4. Lưu ý khi quyết định theo đuổi đam mê
Đam mê là hành trình cá nhân, nhưng để không phải hối tiếc, bạn cần xem xét thêm các yếu tố sau:
– Chọn thời điểm phù hợp: Không phải lúc nào cũng là thời điểm lý tưởng để theo đuổi đam mê. Một số giai đoạn bạn cần tập trung xây dựng nền tảng tài chính hoặc kỹ năng trước khi thực sự đầu tư vào đam mê.
– Tìm kiếm cộng đồng cùng chí hướng: Bạn không cần phải theo đuổi đam mê một mình. Sự đồng hành của những người chung mục tiêu sẽ giúp bạn vững bước hơn. Đây cũng là lý do tại sao việc chọn đúng “bộ lạc” rất quan trọng.
– Linh hoạt và không ngại thay đổi: Đam mê không cố định mà có thể thay đổi theo thời gian. Nếu bạn nhận thấy đam mê hiện tại không còn phù hợp, hãy sẵn sàng điều chỉnh và khám phá những con đường mới.
5. Kết luận: Không phải đam mê nào cũng đáng theo đuổi
Theo đuổi đam mê không phải là một quyết định bốc đồng mà là cả một quá trình cân nhắc kỹ lưỡng. Để thành công, bạn cần hiểu rõ rằng không phải mọi đam mê đều đáng để đánh đổi, nhưng nếu chọn đúng và kiên trì, đam mê sẽ là nguồn động lực tuyệt vời giúp bạn thăng hoa.
Hãy bắt đầu bằng việc thấu hiểu bản thân, phát triển thế mạnh, và kiên nhẫn xây dựng nền tảng vững chắc. Đừng quên rằng đam mê không chỉ là cảm giác mà còn là sự giao thoa giữa những gì bạn yêu thích, làm tốt, và xã hội cần.